ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1. Πότε θεωρείται ότι έχει καταρτιστεί μια σύμβαση εξ αποστάσεως με καταναλωτή;

Η ηλεκτρονική σύμβαση θεωρείται καταρτισθείσα τη χρονική στιγμή κατά την οποία το αποδεικτικό παραλαβής της παραγγελίας έχει περιέλθει στο μέρος στο οποίο απευθύνεται. Αντίθετη συμφωνία δεν μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη σε περίπτωση που αποδέκτης του προϊόντος ή της υπηρεσίας είναι καταναλωτής.

2. Ποιός θεωρείται καταναλωτής;

Μετά την τελευταία τροποποίηση του Ν.2251/1994 (Ν. 4512/2018), σε αντίθεση με τη διευρυμένη έννοια που υιοθετούσε το προϊσχύον δίκαιο, καταναλωτής δε θεωρείται ο τελικός αποδέκτης προϊόντος ή υπηρεσίας αλλά κάθε φυσικό πρόσωπο το οποίο ενεργεί για λόγους οι οποίοι δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική, βιοτεχνική ή ελευθέρια επαγγελματική του δραστηριότητα. Ουσιαστικό κριτήριο, συνεπώς, αποτελεί η κάλυψη καταναλωτικών αναγκών και η ερασιτεχνική ιδιότητα με την οποία κάποιος συμβάλλεται.

Παρόλα αυτά, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις περιπτώσεις των Γενικών Όρων Συναλλαγής, καθώς αυτοί μπορούν να μην δεσμεύουν τον αντισυμβαλλόμενο, ακόμη και αν δεν απαντάται στο πρόσωπο του η ιδιότητα του καταναλωτή, εφόσον σωρευτικά: (α) η σύμβαση περιλαμβάνει όρους οι οποίοι δεν έχουν αποτελέσει αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης μεταξύ των μερών, (β) ο αντισυμβαλλόμενος του προμηθευτή πληροί τα κριτήρια της πολύ μικρής επιχείρησης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 4308/2014 (Α` 251), και (γ) ο αντισυμβαλλόμενος του προμηθευτή συμβάλλεται ως τελικός αποδέκτης των παρεχόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών.

3. Τι είδους κυρώσεις μπορεί να επισύρει η παραβίαση του νόμου περί προστασίας καταναλωτή;

Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, (κατόπιν καταγγελίας ή και αυτεπαγγέλτως) η παραβίαση των διατάξεων περί προστασίας καταναλωτή μπορεί να επισύρει μια ή περισσότερες από τις παρακάτω κυρώσεις, :

(α) σύσταση για συμμόρφωση εντός οριζόμενης προθεσμίας, άρση της προσβολής και παράλειψή της στο μέλλον.

(β) πρόστιμο από χίλια πεντακόσια (1.500) έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ, ενώ σε περίπτωση που εκδοθούν σε βάρος του ίδιου προμηθευτή, πωλητή, παραγωγού ή διανομέα περισσότερες από τρεις (3) αποφάσεις επιβολής προστίμου, το ανώτατο όριο προστίμου διπλασιάζεται.

(γ) προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης ή τμήματός της για χρονικό διάστημα από τρεις (3) μήνες έως ένα (1) έτος σε περίπτωση που εκδοθούν σε βάρος του ίδιου προμηθευτή, πωλητή, παραγωγού ή διανομέα περισσότερες από τρεις (3) αποφάσεις επιβολής προστίμου.

Επίσης, σε βάρος του προμηθευτή, πωλητή, παραγωγού ή διανομέα, ο οποίος δεν απαντά σε καταγγελίες καταναλωτών προς τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, ο αρμόδιο Υπουργός μπορεί να προβεί σε: (α) σύσταση για συμμόρφωση εντός οριζόμενης προθεσμίας, άρση της προσβολής και παράλειψή της στο μέλλον και (β) επιβολή προστίμου από πεντακόσια (500) ευρώ έως πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ.

Λαμβάνοντας υπόψη τη φύση και τη βαρύτητα της παράβασης, καθώς και τις συνέπειες της στο ευρύτερο καταναλωτικό κοινό, ακόμη μπορεί να η σχετική κύρωση καθώς και η ταυτότητα του παραβιάζοντος να δημοσιοποιηθεί.

4. Τι μπορεί να συνιστά αθέμιτη εμπορική πρακτική;

Αθέμιτη εμπορική πρακτική θεωρείται η συμπεριφορά του προμηθευτή/πωλητή που είναι αντίθετη με τις απαιτήσεις επαγγελματικής ευσυνειδησίας και η οποία στρεβλώνει ουσιωδώς ή ενδέχεται να στρεβλώσει ουσιωδώς την οικονομική συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή.

Ενδεικτικά, κατά το Ν.2251/1004 αθέμιτη και παραπλανητική πρακτική μπορεί να συνιστά:

• ισχυρισμός, ότι πρόκειται για συμβαλλόμενο σε κώδικα συμπεριφοράς, ενώ ο προμηθευτής δεν είναι συμβαλλόμενος,
• χρησιμοποίηση σήματος ή αντίστοιχου διακριτικού γνωρίσματος χωρίς την αντίστοιχη άδεια,
• ισχυρισμό, ότι ένας κώδικας συμπεριφοράς έχει την έγκριση δημόσιου ή άλλου φορέα, ενώ δεν την έχει, -ισχυρισμό, ότι ο προμηθευτής, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών πρακτικών του, ή ένα προϊόν έχει την έγκριση, την πιστοποίηση ή την άδεια δημόσιου ή ιδιωτικού φορέα, ενώ δεν την έχει, ή παρόμοιο ισχυρισμό ο οποίος δεν ανταποκρίνεται στους όρους της έγκρισης, της πιστοποίησης ή της άδειας,
• ψευδή δήλωση, ότι το προϊόν θα είναι διαθέσιμο για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα ή ότι θα διατίθεται μόνο υπό ειδικούς όρους για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να προκληθεί η λήψη άμεσης απόφασης και να στερηθεί από τους καταναλωτές η δυνατότητα ή ο χρόνος να προβούν σε τεκμηριωμένη επιλογή,
• δήλωση, ή με άλλο τρόπο δημιουργία της εντύπωσης ότι ένα προϊόν μπορεί να πωλείται νόμιμα, ενώ δεν μπορεί,
• παρουσίαση των δικαιωμάτων που παρέχει ο νόμος στον καταναλωτή ως ειδικό χαρακτηριστικό της προσφοράς του προμηθευτή,
• διατύπωση ουσιωδώς ανακριβούς ισχυρισμού όσον αφορά στη φύση ή στην έκταση του κινδύνου για την προσωπική ασφάλεια του καταναλωτή ή της οικογένειας του, αν ο καταναλωτής δεν αγοράσει το προϊόν,
• προώθηση παρόμοιου προϊόντος με εκείνο που προσφέρει συγκεκριμένος κατασκευαστής, με τέτοιο τρόπο ώστε να παραπλανάται σκόπιμα ο καταναλωτής ότι έχει κατασκευασθεί από το συγκεκριμένο κατασκευαστή, ενώ δεν συμβαίνει αυτό,
• δημιουργία, λειτουργία ή προώθηση ενός πυραμιδωτού συστήματος πωλήσεων, όπου ο καταναλωτής θεωρεί ότι έχει την ευκαιρία για μεγαλύτερο όφελος με την εισαγωγή άλλων καταναλωτών στο σύστημα, παρά με την ίδια την πώληση ή την κατανάλωση των προϊόντων,
• ισχυρισμό, ότι ο προμηθευτής πρόκειται να σταματήσει τη δραστηριότητα του ή να μετακομίσει, ενώ αυτό δεν ισχύει,
• ισχυρισμό, ότι τα προϊόντα μπορούν να διευκολύνουν το κέρδος σε τυχερά παίγνια,
• αναληθή ισχυρισμό ότι προϊόν είναι σε θέση να θεραπεύει ασθένεια, δυσλειτουργίες ή δυσμορφίες,
• περιγραφή του προϊόντος ως "δωρεάν", "χωρίς επιβάρυνση" ή με αντίστοιχη διατύπωση, αν ο καταναλωτής οφείλει να καταβάλει οποιαδήποτε άλλη πληρωμή εκτός του αναπόφευκτου κόστους για την απάντηση στην εμπορική πρακτική ή για την παραλαβή ή την παράδοση του αντικειμένου,
• ψευδή ισχυρισμό ή δημιουργία της εντύπωσης, ότι ο προμηθευτής δεν ενεργεί για σκοπούς που συνδέονται με την εμπορική δραστηριότητα του, την επιχείρηση, την τέχνη ή το επιτήδευμα του, ή υποδύεται ψευδώς τον καταναλωτή,
• δημιουργία της ψευδούς εντύπωσης, ότι οι υπηρεσίες, μετά την πώληση του προϊόντος, διατίθενται σε κράτος μέλος άλλο από αυτό στο οποίο πωλείται το προϊόν.