Στο πλαίσιο της στρατηγικής για τη «πράσινη μετάβαση» και την ενεργειακή αυτονομία της χώρας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρουσίασε νέες πρωτοβουλίες μέσω του νόμου 5151/2024, με στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και την επίτευξη των Εθνικών Στόχων για το Κλίμα. Οι εν λόγω ρυθμίσεις εισάγουν το καινοτόμο πλαίσιο αδειοδότησης για την εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών συστημάτων, μια τεχνολογία που αναμένεται να μειώσει τη «μονοκαλλιέργεια» εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε χερσαίες εκτάσεις και να αντιμετωπίσει τον επενδυτικό κορεσμό της αγοράς.

Η νέα αυτή προσέγγιση επιτρέπει την εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών σε λιμενοδεξαμενές, τεχνητές λίμνες και ταμιευτήρες, με την προϋπόθεση ότι δεν βρίσκονται σε περιοχές Natura 2000 και δεν χρησιμοποιούνται για ύδρευση. Ταυτόχρονα, το Υπουργείο θέτει συγκεκριμένα όρια για την προστασία του περιβάλλοντος και των λοιπών μορφών οικονομικής ανάπτυξης των υδάτινων πόρων: κάθε σταθμός δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 8 MW ισχύος, ενώ το συνολικό όριο ισχύος για κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο (συμπεριλαμβανομένων και των συνδεδεμένων με αυτά επιχειρήσεων) ανέρχεται στα 80 MW. Επιπλέον, οι σταθμοί πλωτών φωτοβολταϊκών δεν θα καταλαμβάνουν περισσότερο από το 5% της επιφάνειας στην οποία εγκαθίστανται.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέχρι τις 31 Μαΐου 2025. Η εξέταση των αιτημάτων θα γίνεται με βάση την αρχή της χρονικής προτεραιότητας και μέχρι εξάντλησης των διαθέσιμων MW.

Επιπλέον, οι Φωτοβολταϊκοί σταθμοί που επιθυμούν να πωλήσουν την ενέργεια τους δεν θα λαμβάνουν σταθερή τιμή, αλλά θα συμμετέχουν απευθείας στην αγορά ενέργειας,

Aπλοποίηση Αδειοδοτικών Διαδικασιών

Πέραν των ρυθμίσεων για τα πλωτά φωτοβολταϊκά ο ν. 5151/2024 επιχειρεί την περαιτέρω απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών για σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. με στοχευμένες παρεμβάσεις για τη διόρθωση χρόνιων αγκυλώσεων και δυσλειτουργιών της υφιστάμενης αδειοδοτικής διαδικασίας.

Οι σημαντικότερες δε εξ΄ αυτών αφορούν :

• Tην κατάργηση της υποχρέωσης ύπαρξης ‘προσώπου γηπέδου’ για την έκδοση αδειών δόμησης υποσταθμών ΑΠΕ εκτός σχεδίου δόμησης.
• Τη δυνατότητα άπαξ αίτησης για την επανέκδοση διοικητικών πράξεων που αφορούν την αδειοδότηση σταθμών ΑΠΕ (π.χ. ΑΕΠΟ) οι οποίες έχουν ακυρωθεί αμετάκλητα από το αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο. Η δυνατότητα αυτή ισχύει και στην περίπτωση που η χρονική διάρκεια των διοικητικών πράξεων έληξε, ενώ εκκρεμούσε ο έλεγχός τους ενώπιον των δικαστηρίων και εφόσον εν τέλει ακυρώθηκαν με αμετάκλητη απόφαση.
• Την ρύθμιση των περιπτώσεων επιστροφής των εγγυητικών επιστολών για κατόχους σταθμών ΑΠΕ, με παράλληλη παύση της Βεβαίωσης Παραγωγού ή της ενεργής ΟΠΣ, κατόπιν σχετικής αίτησης του ενδιαφερόμενου μέχρι και την 31^η Δεκεμβρίου 2024. Η πρόβλεψη αυτή ισχύει και για κατόχους σταθμών ΑΠΕ που έχουν υποβάλει εγγυητική επιστολή διμερούς σύμβασης (PPA) και δεν έχουν λάβει έως και την 31^η Οκτωβρίου 2024 Οριστική Προσφορά Όρων Σύνδεσης. Στην περίπτωση αυτή ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα ή να αιτηθεί την παύση της Βεβαίωσης Παραγωγού ή την κατάταξη της αίτησής του για χορήγηση ΟΠΣ σε χαμηλότερη ομάδα προτεραιότητας. Τέλος ρυθμίζονται οι περιπτώσεις των Υβριδικών Σταθμών όπου και δίδεται η δυνατότητα αντικατάστασης της υποβληθείσας εγγυητικής επιστολής με νέα χαμηλότερου ποσού .

Ενίσχυση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας

Η ανάπτυξη των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, αποτελεί έναν από τους πυλώνες της ενεργειακής στρατηγικής, καθώς αναμένεται να επιλύσει σημαντικά προβλήματα στην αγορά ενέργειας, επιτρέποντας αξιοποίηση του πλεονάσματος ενέργειας σε περιόδους χαμηλής ζήτησης και την επαναχρησιμοποίησή της όταν η παραγωγή μειώνεται (π.χ. σε περιόδους μη ηλιοφάνειας). Η αποθήκευση ενέργειας, μέσω τεχνολογιών όπως οι μπαταρίες ή τα αντλησιοταμιευτικά συστήματα, είναι επομένως καθοριστική για την επιτυχή μετάβαση στην εποχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς διευκολύνει τη σταθερότητα της ενεργειακής παροχής και την οικονομική βιωσιμότητα του ενεργειακού συστήματος.

Στα πλαίσια αυτά διττή στόχευση που αφορά αφενός μεν την σταθερότητα του συστήματος και την ασφάλεια εφοδιασμού ηλεκτρικής ενέργειας για τη χώρα, και αφετέρου την ενίσχυση του επενδυτικού ενδιαφέροντος , το Υπουργείο με τις διατάξεις του ν. 5151/2024 δίνει κίνητρα και πριμοδοτεί αδειοδοτικά σταθμούς για την εγκατάσταση μπαταριών.

Ειδικότερα,

• Συμβατικοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που είναι συνδεδεμένοι στο Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) και έχουν σταματήσει να λειτουργούν από την 1η Ιανουαρίου 2024, μπορούν να διατηρήσουν την άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για το υπόλοιπο της διάρκειας ισχύος της, εφόσον μετατραπούν σε σταθμούς αποθήκευσης ενέργειας. Για την ενίσχυση αυτής της διαδικασίας, παρέχονται κίνητρα για την ταχύτερη αδειοδότηση, όπως η δυνατότητα υποβολής της αίτησης μετατροπής εκτός του κανονικού αδειοδοτικού κύκλου της ΡΑΑΕΥ και η προτεραιότητα στην εξέταση των απαιτούμενων αδειών και εγκρίσεων, όπως η έκδοση οριστικών προσφορών όρων σύνδεσης και οι Περιβαλλοντικοί Όροι. Ωστόσο, για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς επιτρέπεται η υπαγωγή στις διατάξεις αυτές προβλέπεται όριο 150 MW ανά Νομικό Πρόσωπο (συμπεριλαμβανομένων τις συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες με αυτά Επιχειρήσεις) στην λήψη προσφορών σύνδεσης των μετατρεπόμενων σταθμών
• Οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί που τέθηκαν σε λειτουργία μετά την 4η Ιουλίου 2019 και μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2024, ή που έχουν λάβει Οριστική Προσφορά Σύνδεσης μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2024, και δεν συμμετέχουν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, μπορούν να μετατραπούν σε «Ειδικά Έργα» σύμφωνα με τον Νόμο 4685/2020. Πρόκειται για σταθμούς ΑΠΕ και Σ.Η.Θ.Υ.Α. (Σταθμούς Ηλεκτρικής Θερμικής Ενέργειας) με ενσωματωμένη αποθήκευση, οι οποίοι όμως δεν έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας που απορροφάται από το δίκτυο. Για να γίνει αυτή η μετατροπή, πρέπει να υποβληθεί σχετικό αίτημα προς τον αρμόδιο φορέα αδειοδότησης μέχρι τις 30 Απριλίου 2025. Οι σταθμοί αυτοί θα αποζημιώνονται και για την ενέργεια που παράγεται και εγχέεται απευθείας στο δίκτυο αλλά και για την ενέργεια που αποθηκεύεται.
• Φωτοβολταϊκοί σταθμοί εγκατεστημένοι επί κτιρίων οι οποίοι συνδυάζονται με σύστημα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων. Η εν λόγω ρύθμιση εντάσσεται στα πλαίσια ενσωμάτωσης της Ευρωπαϊκής Οδηγίας (ΕΕ) 2023/2413 για την απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.