Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Ν. 4816/2021 για τη βελτίωση και τον εξορθολογισμό του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για την καταπολέμηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Με τον πρόσφατο νόμο ενσωματώνεται στην ελληνική νομοθεσία η Οδηγία (ΕΕ) 2018/1673 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2018 σχετικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μέσω του ποινικού δικαίου προκειμένου η υφιστάμενη νομοθεσία να επικαιροποιηθεί και να ευθυγραμμιστεί με τις πρόσφατες νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο και να καταστεί δυνατή η αποτελεσματικότερη και ταχύτερη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων αρχών.

Οι αλλαγές αφορούν στην επικαιροποίηση του καταλόγου των βασικών αδικημάτων, στην αναδιαμόρφωση των προβλεπόμενων πλαισίων ποινής, στην ευθυγράμμιση των προϋποθέσεων και της διαδικασίας δέσμευσης και δήμευσης των προϊόντων του εγκλήματος της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες με τον ποινικό κώδικα, στην πρόβλεψη των κυρώσεων για τα νομικά πρόσωπα και οντότητες.

Οι κυριότερες αλλαγές του νέου νόμου:

-Δεν αρκεί πλέον για τη στοιχειοθέτηση των βασικών αδικημάτων του νόμου, μόνο το γεγονός ότι ο κατηγορούμενος κατέχει περιουσία της οποίας δεν δικαιολογείται η προέλευση αλλά θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι προήλθε από συγκεκριμένο βασικό αδίκημα του αρ.5 του Ν.4816/2021.

-Ανάγει σε αυτουργικές πράξεις την ηθική αυτουργία και τη συμμετοχή σε πράξεις νομιμοποίησης. Ως εκ τούτου οι πράξεις της ηθικής αυτουργίας και συνέργειας θα διέπονται εφεξής από τον γενικό κανόνα του εδ. 2 του άρθρου 112 του Ποινικού Κώδικα ως προς την παραγραφή τους.

-Επιπροσθέτως, περιελήφθησαν μεταξύ των βασικών αδικημάτων πλην άλλων η δωροληψία και η δωροδοκία πολιτικών προσώπων και δικαστικών λειτουργών κατά τα άρθρα 159, 159Α και 237 Ποινικού Κώδικα (στα οποία περιλαμβάνονται οι δήμαρχοι, τα συμβούλια τοπικής αυτοδιοίκησης και οι επιτροπές τους), η δωροδοκία και δωροληψία για την αλλοίωση αποτελέσματος αγώνα κατά το άρθρο 132 του ν. 2725/1999, εγκλήματα σχετικά με το νόμισμα και την προσβολή της ανηλικότητας, εγκλήματα σχετικά με την προσβολή της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας αλλά και κάθε άλλο έγκλημα που τιμωρείται με ποινή στερητική της ελευθερίας με ελάχιστο όριο άνω των 3 μηνών αντί 6 μηνών που ίσχυε μέχρι την ψήφιση του παρόντος νόμου, από το οποίο προκύπτει περιουσιακό όφελος.

-Θεσπίζονται αλλαγές στο άρθρο 39 του ν. 4557/2018, που αφορά στις επιβλητέες ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση τέλεσης αδικημάτων νομιμοποίησης και θεσπίζεται ο υπολογισμός πλέον της χρηματικής ποινής σε ημερήσιες μονάδες.

-Οι ρυθμίσεις για τη δήμευση του προϊόντος του εγκλήματος προσαρμόζονται επίσης σε μεγάλο βαθμό προς τις ρυθμίσεις του άρθρου 68 του ΠΚ.

-Για τη δέσμευση και την απαγόρευση εκποίησης περιουσιακών στοιχείων δεν αρκούν πλέον «βάσιμες υπόνοιες», αλλά χρειάζονται σοβαρές ενδείξεις ότι τα υπό δέσμευση περιουσιακά στοιχεία προέρχονται από την τέλεση των βασικών αδικημάτων ή των αδικημάτων νομιμοποίησης. Η επιβολή της δέσμευσης δεν κωλύει πλέον το άνοιγμα νέων τραπεζικών λογαριασμών για την εξυπηρέτηση βιοτικών και επαγγελματικών αναγκών εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η δέσμευση.

-Για τα νομικά πρόσωπα προστίθεται ως κύρωση η λύση του νομικού προσώπου ή οντότητας και η θέση αυτού υπό εκκαθάριση αλλά και ο αποκλεισμός από αναθέσεις έργων και υπηρεσιών, προμήθειες και διαγωνισμούς του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (όπως ΟΤΑ και νομικά πρόσωπα αυτών).